Gemiddeld om de vier jaar is pretparkminnend Engeland, en bij uitbreiding de rest van de wereld, een paar maanden in volle verwachting en op zoek naar foto’s en bouwplannen van een op dat moment nog onbekende attractie. Net voor deze periode heeft het Engelse pretpark Alton Towers namelijk aangekondigd dat het een nieuwe grote achtbaan zal plaatsen in het park, die de codenaam Secret Weapon ‘x’ (waarbij die x voor een getal staat) meekreeg.
Hoe komt het dat deze aankondiging en de bouw ervan dergelijke ‘buzz’ creëren onder pretparkfans en bezoekers van het park? En wie is die John Wardley toch waar elke doorwinterde fan het over heeft als het hij over Alton Towers spreekt? We gaan in dit artikel terug in de tijd en spitten de geschiedenis van deze Secret Weapons uit.
Voorafgaand - Schwarzkopf dueling terrain coaster (1989)
Secret Weapon 1 - Pipeline coaster (1991)
Door het afblazen van de Schwarzkopfachtbaan was het park op zoek achter een andere unieke attractie. Om het zoeken naar een baan op te vangen werd tijdelijk een Schwarzkopf Shuttle Loop geïnstalleerd. Het thema van deze baan en de locatie lag al vast, maar over de soort baan was er nog grote twijfel. Alton Towers wou een unieke attractie, liefst ook een nieuwe soort attractie. John Wardley werd aangesteld als ontwerper van het gebied en de baan. Hij reisde de wereld rond en kwam uit bij Arrow. Het bedrijf was op dat moment een nieuw type achtbaan aan het ontwikkelen en volgens Wardley was dit type een grote kanshebber. Tijdens testen bleek echter dat deze nieuwe baan, een pipeline coaster, niet voldeed aan de eisen van Wardley; ze was te rustig en te traag.
Daarenboven was de energie-efficiëntie ook vrij laag, waardoor er dus een vrij hoge lifthill nodig zou geweest zijn om een aanvaardbare rit te maken. Dat laatste is heel nadelig voor Alton Towers, omdat ze met een hoogterestrictie zitten: ze mogen het uitzicht van het landschap niet verstoren met attracties.
De naam Secret Weapon lag dus wel al vast, net als het thema. Het gebied en de nieuwe achtbaan zou gethematiseerd worden naar een militaire basis waar ze een nieuw geheim wapen zouden gebruiken om een aanval van een buitenaardse leger af te slaan. De baan en de basis zouden in een put komen te liggen om de baan toch de nodige hoogte mee te geven. De naam Secret Weapon was dus niet van het begin af een werktitel; de eerste Secret Weapon was, waarschijnlijk, de echte naam van de baan.
Secret Weapon 2 - Pipeline coaster 2 (1992)
John Wardley was niet volledig gedemotiveerd door het mislukken van de Pipeline Coaster en werkte aan plannen waarin de geëvolueerde versie van deze achtbaan een plaats had. De baan werd terug naar de tekentafel gebracht en aangepast, maar ook deze versie was niet volledig naar smaak van Wardley en het management van Alton Towers.
Arrow werd bedankt voor bewezen diensten en Wardley zette zijn reis verder langs de verschillende achtbaanbouwers. Na een ritje op Batman - The ride in Six Flags Great America was Wardley overtuigd dat hij het ideale attractietype had gevonden. Hij contacteerde B&M en vroeg hen om een achtbaan te ontwerpen zoals voordien nog nooit was gebeurd.
In tussentijd was het gebied waar deze baan zou gebouwd worden al voor een deel voorbereid. Alton Towers heeft, zoals reeds vermeld werd, van de lokale overheid een hoogtebeperking opgelegd gekregen. Het attractiepark mag geen storende factor zijn in het landschap en zodoende mag er niet boven de boomgrens gebouwd worden. Daarom was er al een put gegraven om een achtbaan in te bouwen. Zo was het mogelijk om de baan meer hoogteverschil te geven en daardoor de spanning en de intensiteit op te drijven. Delen van de rotsgrond die verwijderd werden, zijn overigens gebruikt om de parking aan te leggen en om het gebied rond Katanga Canyon te thematiseren. Hier had Tussauds Group al bewezen dat ze naar een totaalbeleving wilde toewerken. De verwachtingen waren dan ook hoog gespannen toen mensen de bouwput zagen verschijnen.
Hier vinden jullie een video van de eerste testen met de pipeline coaster op een werkterrein van Arrow. (Minuten 0 tot 1.34 en 6.41 tot 9.23)
Secret Weapon 3 - Nemesis (1994)
Bolliger & Mabillard is een van de topconstructeurs op het gebied van achtbanen, een ideale match dus voor het idee van John Wardley. Wardley zelf was al van het thema van een militaire basis afgestapt en had, samen met Nick Varney, directeur marketing van Alton Towers, een volledig nieuw thema uitgewerkt. De achtbaan was onderdeel van een nieuw gebied: ‘Forbidden Valley’. De achtbaan zelf werd gethematiseerd naar een rit rond een buitenaards wezen dat onder de grond gevonden werd in Alton Towers. Deze alien wordt vastgehouden met honderden tonnen staal, de achtbaan zelf dus… Deze baan is een echt totaalpakket. De wachtrij loopt doorheen de achtbaan en langs het monster, het station is het monster zelf, de waterval en plassen zijn rood als bloed gekleurd, etc.
Dit totaalpakket werd dan ook gebruikt in de promotie rond de baan. Tussauds deed er alles aan om de baan genoeg bekendheid te geven, en niet op een normale manier. Ze ontwikkelden een hele strategie waarin mensen werden voorbereid om deze baan te proberen. De ontwikkeling van de baan bleef geheim, het thema bleef verborgen en Alton Towers zelf hield de naam geheim. In plaats van direct de naam Nemesis te communiceren werd er gesproken van 'SW3, Secret Weapon 3'.
De achtbaan zelf is een Inverted Roller Coaster van Bolliger en Mabillard. Het was de eerste keer dat dergelijke baan gebouwd werd in Europa, en het was de eerste B&M van Europa. Het was tevens ook de eerste keer dat de Europese bezoekers inversies konden maken terwijl ze onder de baan hingen, en doordat de baan grotendeels in een put ligt, is het effect van net niet raken heel sterk aanwezig.
Toen Alton Towers de baan opende was de hele wereld met verstomming geslagen. Een achtbaan die ondanks de geringe hoogte zo’n grote spanning en intensiteit kon opwekken én die ook nog eens prachtig was ingewerkt in een origineel thema was nog niet veel vertoond. Nog altijd wordt deze baan tot een van de betere achtbanen ter wereld aanzien, vooral door de combinatie van thematisatie met de krachtige rit. De toon voor de volgende projecten was gezet.
Hieronder vind je de originele reclamespot van Nemesis, na de opening. Je zou voor minder hoge verwachtingen krijgen…
Secret Weapon 4 - Oblivion (1998)
Begin 1997 werd de zone rond Black Hole, 'Fantasy World', afgesloten en verbouwd; enkel Black Hole zelf bleef open. Het nieuwste Secret Weapon, met als codenaam SW4, werd geïntegreerd in deze vernieuwde themazone. Om dat te kunnen realiseren werden quasi alle attracties weggehaald, op Black Hole na, en werden twee attracties verplaatst, met name Enterprise en Energizer. Het thema van de zone leunt heel dicht aan bij het oorspronkelijk thema van de codenaam Secret Weapon, want het is een bijna sinistere futuristische onderzoekszone van de overheid, genaamd X-sector. De tent van Black Hole werd zwart geschilderd en de twee flatrides werden herspoten in grijs-en zwarttinten.
John Wardley wou na de bouw van Nemesis opnieuw iets uniek maken en hij contacteerde daarom opnieuw B&M. Zij wilden meewerken en samen kwamen ze op de proppen met een Vertical Drop-coaster. Met deze coasters wilden ze de bezoekers een gecontroleerde, vrij val laten beleven met hun gezichten naar beneden. Zo zit je met acht personen naast elkaar op een trein die uit twee karretjes bestaat. Zo kan iedereen optimaal genieten van de val, al is deze 88,8°en niet de volle 90°, omdat de bovenste wieltjes van het treintje dan altijd contact blijven hebben. Dit is een pak aangenamer voor de gasten, en die 1,2° verschil valt bijna niet op te merken. Om het effect van de val te versterken wordt de trein net voor de val stilgezet. Daar hang je maximaal drie seconden naar beneden te kijken, wat psychologisch natuurlijk heel wat indruk maakt.
Alton Towers zag ook kansen om de bezoeker mee te trekken in het verhaal door een uitstekende sfeerschepping. Zo word je voor de rit in de wachtrij duidelijk gemaakt dat de baan veilig is, dat er niets kan gebeuren. Al gebeurt dit laatste op een vrij ironische, zelfs sinistere manier, waarvan je niet goed weet of het nu echt of niet is. En tot slot wordt zelfs deze stelling nog ontkracht. Om het angstgevoel te versterken (en door de hoogtebeperking) kwam men op het idee om een tunnel te maken met veel mist ervoor, zodat de bezoeker het idee heeft dat hij te pletter zal vallen. En op de grond, voor de tunnel, staat de slogan van de baan geschreven: Don’t Look Down!
De baan zelf is opvallend kort. De lengte bedraagt maar 372,5 meter terwijl de topsnelheid wel 109,4 km/h is. De hoogte is ook vrij laag; het hoogste punt bevindt zich op 19.8m. Gelukkig is Alton Towers weer handig omgesprongen met de hoogtebeperkingen en hebben ze die metersdiepe tunnel gegraven. Hierdoor is het verschil tussen hoogste en laagste punt van de baan toch 54,9m, wat vrij veel is, zeker voor een baan die zo kort is. Ook deze baan werd ondersteund door een grote mediacampagne en een geheimhouding die het woord alle eer aan doet. De naam van SW4 was onbekend tot de opening en zelfs nu nog is de slogan Don’t Look Down vrij bekend in het Verenigd Koninkrijk.
Secret Weapon 5 - Air (2002)
In tegenstelling tot de vorige Secret Weapons werd er rond Air geen geheimzinnige campagne gehouden. Bouwplannen, maquettes en de naam werden reeds bekend gemaakt tijdens de bouw van de achtbaan. Ook over het thema was geen twijfel, terwijl de locatie toch niet heel gemakkelijk was, gezien het thema van de omliggende attracties.
De naam Air is ook niet toevallig gekozen, want opnieuw werd er gekozen om samen te werken met B&M. Ze kozen ervoor om een vliegende achtbaan te maken, de eerste Flying Coaster die B&M maakte. John Wardley had dit idee reeds na de bouw van Nemesis gekregen, maar B&M was toen niet in staat om het uit te voeren; er moest nog teveel onderzoek gebeuren. In 2002 kon B&M dit echter wel, ook al omdat Vekoma al in 2000 hun eerste Flying Coaster bouwde en de Zwitserse FABrikant dus wel een alternatief moest hebben. De baan is wel anders dan de die van de Nederlandse tegenhanger. Zo stap je in als bij een Inverted achtbaan, de trein hangt dus onder de baan. Er zijn ‘beenklemmen’ om je benen in de juiste positie te houden en de beugels zijn ook eerder een harnas in plaats van de normale schouderbeugels. Net voor je vertrekt hoor je een stem doorheen het station die fluistert: ‘Assume position’ en ‘Prepare for Air’. Dan word je meegenomen om te vliegen als een vogel, over heuvels en door tunnels.
Het thema van de baan is een voortgezet thema van ‘Forbidden Valley’. De lichtblauwgekleurde baan is gelegen in een oase in een uithoek van het gebied waar alles nog vredig en rustig is. In de oorspronkelijke concepts werden ook veel verschillende waterpartijen verwerkt in het gebied, maar om budgettaire redenen werd gekozen om gras aan te leggen op de meeste plaatsen. Hierdoor mist de baan een deel van zijn effect. Het vliegeffect is nog altijd even groot, maar mocht alles uitgewerkt worden zoals oorspronkelijk bedoeld, zou het oase-effect een pak groter geweest zijn.
Tussendoor - Spinball Whizzer (2004) & Rita - Queen of Speed (2005)
In 2000 kocht Charterhouse de Tussauds Group op en het hele management van het park nam ontslag. De naam Tussauds bleef wel behouden, al ging de groep met een andere strategie, namelijk die van Charterhouse, verder. Ook John Wardley nam officieel ontslag, maar bleef meewerken aan Air tot de voltooiing in 2002. De overname door Charterhouse zorgde voor een andere wind in Alton Towers' investeringen. In 2004, slechts twee jaar na de bouw van Air, werd Spinball Whizzer geopend. Maurer Söhne werd gecontacteerd om de achtbaan te bouwen. Het thema was een gigantische flipperkast, al was dit helemaal niet zo mooi en goed uitgewerkt als de Secret Weapons. Deze achtbaan werd dan ook niet aangekondigd als een Secret Weapon, en de naam en de lay-out werden direct bekend gemaakt.
Het jaar daarna opende Alton Towers opnieuw een nieuwe achtbaan: Rita - Queen of Speed. Deze baan is er een van de hand van Intamin. Zij bouwden een hydraulische launchcoaster die, ondanks de hoogtebeperkingen, toch een van de publiekstrekkers is geworden. Ondanks de grootte van het project was ook deze achtbaan geen Secret Weapon. Dit vertaalt zich ook in de inplanting en de thematisatie van de rit. De baan werd geplaatst net naast Corkscrew en over de reeds bestaande paden. Thematisatie werd bijna niet aangebracht; het thema stelde een prehistorische Drag Race voor, geheel in overeenstemming met het thema van Ug-Land. Sinds de opening van SW6 is het thema licht aangepast: nu stelt het een drag auto voor die helpt om aan ‘Dark Forest', het vernieuwde Ug-land te ontsnappen.
Secret Weapon 6 - Thirteen (2010)
Merlin Entertainment koopt Tussauds en wordt eigenaar van Alton Towers in 2007. Ze knopen terug aan bij de traditie en plannen een nieuwe achtbaan, een nieuwe wereldpremiere. Ze contacteren John Wardley om de baan te ontwerpen, maar hij treedt enkel op als adviseur. De nieuwe achtbaan komt op de plaats van een echte klassieker, Corkscrew. Deze Vekoma-achtbaan was een van de klassiekers van Alton Towers. De twee schroeven werden heropgebouwd aan de ingang van het park, als eerbetoon aan deze klassieker in Engeland.
De nieuwe achtbaan werd in samenwerking met Intamin ontwikkeld. Zij hebben ook al de vorige baan, Rita, gebouwd. De nieuwe baan is een familie-achtbaan, maar met een unieke twist. Halverwege de achtbaan stopt de trein in een gebouw, waar een show begint. Al snel zakt de track, met de trein erop, heel even, om daarna plots een aantal meter naar beneden te ‘vallen’. In het stuk erop wordt de baan achteruit gelanceerd om een stuk in het donker af te leggen, tot aan de remzone voor het station. Daar zorgt een wissel dat de trein terug vooruit in het station rijdt.
De omgeving rond Thirteen werd sterk gethematiseerd. Het thema van de bijhorende zone werd veranderd van Ug-land naar The Dark Forest, een bos met bovennatuurlijke krachten omdat het onlangs is verstoord door de opgravingen van een oude begraafplaats. Langsheen de baan zijn er verschillende kapotte bomen aangebracht die The Dark Forest voorstellen. Het station van Thirteen lijkt op een graftombe, en de wachtrij loopt doorheen dit gebouw en heeft verschillende schrikmomenten. Op deze manier word je voorbereid op de eerste ‘psychoaster’ (een samentrekking van pyscho en coaster) ter wereld.
De marketingcampagne rond deze baan was ook ronduit indrukwekkend. Zo werd het speciale gedeelte van de achtbaan vervoerd met een oplegger en was dit bedekt met een zeil waarop 'Alton Towers Secret Weapon' stond. Het park stond erop dat geen info over het speciale element kon uitlekken. Alton Towers verspreidde daarop ook het gerucht dat de baan een leeftijdsbeperking ging krijgen vanwege het hoge schrikgehalte. Net voor de eerste vrijdag de 13de van dat jaar (in augustus 2010) gaf Alton Towers mee dat het overgrote deel van de bezoekers het niet zou aandurven om dan in Thirteen te stappen. Daarom zouden ze de achtbaan Fourteen noemen. Zo gezegd, zo gedaan, Thirteen kreeg nieuwe naambordjes mee voor een dag.
De reclamespots waren ook ronduit indrukwekkend.
Secret Weapon 7 - The Smiler (2013)
Eind 2006 verliet Black Hole het park, nadat hij een jaartje werkloos (SBNO) in het park heeft gestaan. Deze baan had zijn tijd gehad, was vrij kostelijk op vlak van onderhoud, paste niet meer in het concept van Alton Towers en dus werd beslist om ze te verwijderen. Doordat er nog niet direct concrete plannen waren met het gebied is de tent van Black Hole wel jarenlang blijven staan. In 2012 kwam daar echter verandering in. Alton Towers verwijderde de tent en begon het hele gebied voor te bereiden op de komst van een nieuw Secret Weapon. Al korte tijd nadien ging het gerucht dat Alton Towers opnieuw met een wereldprimeur ging komen, en al vrij snel na deze bekendmaking ging het gerucht dat deze baan een multilooper zou worden die het record inversies zou breken.
De Duitse achtbaanbouwer Gerstlauer werd, alweer door John Wardley, gecontacteerd om de baan te bouwen. Zij zorgden voor een achtbaan waarbij creatief is omgesprongen met de hoogtebeperkingen. Door de baan te voorzien van 2 lifthills hebben ze een baan gebouwd die maar liefst 14 inversies bevat. De eerste inversie is trouwens indoor en is heel lang geheim gehouden, het zogenaamde secret weapon. Door dit grote aantal, het vorige record was tien, is Alton Towers toch voor even zeker dat ze dat record in handen hebben.
Het thema van de baan is een mooie aanvulling op het reeds bestaande thema van het gebied, X-Sector. Het thema is bedoeld om ervoor te zorgen dat mensen helemaal dol gedraaid worden zodat ze constant lachen. Hiervoor hebben ze, naast veertien inversies, ook een thematische ‘machine’, The Marmaliser, geïnstalleerd met vijf poten waarlangs de achtbaan passeert. Elke poot heeft een andere functie om de bezoekers aan het lachen te brengen. Deze zijn: The Inoculator, The Tickler, The Flasher, The Giggler, The Hypnotiser.
Vragen en/of opmerkingen over dit artikel zijn altijd welkom op ons forum.
Meer info over Alton Towers vinden jullie hier.
Tekst: ©2013 Michiel De Sutter - Pretparken.be
Foto’s: © Alton Towers, © Schwarzkopfcoaster.net, © TowersTimes.co.uk, ©2010 - Nico Reynders - Pretparken.be, © Juan Martinez - Pretparken.be, ©2013 - Ignace Woinin - Pretparken.be, ©2010 - Benno Nelissen, ©2010 - Evy De Keyser, © Paul Brookes, © Wikipedia, ©2013 - Bert Van den Brande - Pretparken.be
Video’s: © Youtube.com
Bronnen: Alton Towers, Interview John Wardley (Towerstimes, Youtube), TowersTimes.co.uk, Youtube.com, birminghanmail.co.uk, Towersalmanac.com, rcdb.com, Pretparken.be, SchwarzkopfCoaster.net
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.
