Het is al sinds eeuwen het kenmerk van bijna elke achtbaan: de trein gaat een lift op, bereikt zijn hoogste punt en rolt de heuvel af. Van een kleine kinderbaan tot een megacoaster, de meerderheid van de coasters begint de rit op die manier. Erg spectaculair is het inmiddels niet meer, maar hoe maak je de start van een coaster net dat beetje specaculairder? De lancering is een voorbeeld, maar inmiddels ook al goed ingeburgerd. Een verticale lift kennen we ondertussen ook al en is niet bepaald spannend. Gelukkig zijn er innovatieve constructeurs in de pretparkwereld die op zo'n vragen antwoorden weten te vinden die je fantasie te boven gaan; een korte geschiedenis van de tiltcoasters!

Gravity Max

Een achtbaan die op iedere coasterfanaat zijn verlanglijstje staat, maar voor diegenen die niet bekend zijn met dit stukje achtbaangeschiedenis, herhalen we het graag nog eens.

Gravity Max, gelegen in het Taiwaneese Lihpao Land (vroeger bekend als Discovery World), debuteerde in 2002 als 's werelds eerste Tilt Coaster. De baan start als een klassieke coaster, met een lifthill die de trein naar boven takelt. Echter volgt er geen drop na de lift: de trein komt stil te staan op een lang recht stuk. Daar wordt het hele voertuig stevig vastgezet, waarna het rechte stuk track naar voren kantelt. Uiteindelijk kijk je (als je je ogen nog durft open doen) bijna recht naar beneden. De trein word losgelaten door de remmen en je valt een kleine 35 meter naar beneden. Na een bocht in een tunnel, een verticale looping en een helix sta je alweer in de remmen. Het moge duidelijk zijn dat de eerste afdaling het bestaansrecht van Gravity Max is.

Ondanks dat je de coaster vaak ziet voorbijkomen op social media (ook bij niet-pretparkfans), en dat de beoordelingen van kenners steeds erg positief zijn, bouwde Vekoma nooit meer een Tilt Coaster en werd het concept zelfs uit de catalogus gehaald. Mogelijke redenen ervoor zijn de kosten van het tilt-mechanisme, maar ook het faillissement enkele maanden na de bouw van Gravity Max kan een rol gespeeld hebben.

Een stapje verder: de Thrill Lift

Voor Vekoma was de Tilt Coaster echter nog niet de limiet. Op de EAS van 2004 presenteerde de Nederlandse constructeur een achtbaan van het volgende niveau: de Thrill Lift. Dit concept is erg vergelijkbaar met de Tilt Coaster, maar dan zonder dat er nog een klassieke kettinglift nodig is. Het rechte stuk track met de trein daarop wordt op een platform naar boven gehesen, dit is een technologie gebasseerd op olieboortorens. Het platform met de track, dat op zijn beurt op een andere track rijdt, zou met een snelheid van 4 meter per seconde naar boven gaan. Uiteindelijk zou de track zich vasthechten aan de track van de drop, waarna de zwaartekracht het overneemt. De hoogte van deze coaster zou tot 66 meter kunnen gaan, wat een heel verschil is met de bestaande Tilt Coaster.

Ambitieus was het zeker, maar het plan kwam niet van de tafels af. De kostprijs en ook de energie benodigd voor het laten draaien van zo'n achtbaan zal daar vast alles mee te maken hebben, alsook de technologie die zichzelf nog niet had bewezen. Als je zelf een Tilt Coaster of een Thrill Lift wilt ontwerpen, koop je best RCT3: beide modellen zitten in het spel.

Ook het Zwisterse bedrijf Giovanola pakte in 2000 uit met een concept sterk gelijkend op de Tilt coaster. Het ter ziele gegane bedrijf bracht voor de IAAPA-beurs in 2000 een model mee van een Tilt Coaster waarvan het beweegbare verticale stuk nog een deel rond zijn as draaide alvorens aan de afdaling te beginnen. Helaas voor hen, hadden ze nog minder succes dan Vekoma met dit type en werd er niet één verkocht. Een park dat volgens velen wel geinteresseerd was en namens de geruchten bijna een Giovanola Tilt Coaster had gekocht, is het voor ons niet onbekende Bobbejaanland.

Geen echte Tilt Coasters, maar wel een beetje

Vekoma mag zich dan wel van het concept teruggetrokken hebben, andere constructeurs namen het idee graag over.

In hetzelfde jaar als Gravity Max opende Wuze Town in Phantasialand, een indoor themagebied met twee Spinning Coasters (Winja's Fear en Winja's Force) van het Duitse Maurer. Deze twee achtbanen hebben enkele speciale elementen: bij beide coasters gaan de wagentjes naar boven met een verticale lift en zit er op het einde van de track een stuck track dat een stukje naar beneden valt wanneer er een wagentje over rijdt.

Interessanter en in het thema van dit artikel is wat er in de tweede helft van het parcours gebeurt. De wagentjes komen op een rem volledig tot stilstand, waarna de track kantelt. Daarna worden de wagentjes weer losgekoppeld en leg je het parcours verder af. Bij de ene baan gaat het wagentje vervolgens recht naar beneden, bij de andere komt het zelfs schuin te staan op het bewegende stukje track. Komt het je bekend voor?

Maurer waagde zich nadien niet meer aan een coaster met een tilttrack, waar de relatieve onbetrouwbaarheid van de Winja's allicht iets mee te maken heeft, maar recent waagde alweer een nieuwe constructeur zich aan het concept. Dynamic Attractions, een relatief onbekende attractiebouwer die de laatste tijd steeds meer in de spotlights komt te staan, heeft layouts ontwikkeld van een achtbaan met meerdere speciale elementen waaronder een tilt track. Deze mechaniek is zelfs al opgebouwd in de FABriek van Canada en zou naar verwachting een deel uitmaken van de nieuwe achtbaan in Ferrari World in Abu Dhabi, Mission Ferrari.

Twee vliegen in één klap: het aantal ware tiltcoaster verdriedubbeld

Sinds 2002 is er geen enkele tiltcoaster geopend, maar het concept is zeker en vast niet vergeten. In 2014 dook er een bericht op van een Chinees park, Wanda City Hefei, dat een duelerende achtbaan zou openen met kantelende treinen. Een concept art liet duidelijk twee Tilt Coasters zien.

Terwijl de coasterfanbase ontplofte van enthousiasme, werd de baan tegen veel verwachtingen in effectief opgebouwd. Ondertussen staan de twee Tilt Coasters al helemaal recht, de eerste nieuwe exemplaren van het type in 14 jaar. Om een ritje te maken, moet je nog even geduld hebben aangezien het park nog in opbouw is. De coasters zullen simpelweg 'Flip Coasters' gaan heten en beiden twee inversies bevatten: een verticale looping en een kurkentrekker. De loopings gaan naast elkaar staan onderaan het tilt-element en de kurkentrekkers zullen, zoals B&M dat vaak doet, in elkaar verweven worden. Verder zit er in beide banen behoorlijk wat bochtenwerk waardoor deze Tilt Coasters een behoorlijk stuk langer worden dan voorloper Gravity Max.

Ondanks dat de baan al overeind staat, is het nog steeds een klein mysterie wie de attractie heeft gemaakt. Dat het niet Vekoma is, staat vast. Waarschijnlijk gaat het om een Chinese leverancier, maar dewelke is tot nu toe niet bekend gemaakt. Het tilt-element is trouwens niet exact hetzelfde als die van Gravity Max: de track gaat niet volledig verticaal staan, maar eerder zo'n 70 graden.

Met Flip Coasters is er in ieder geval een nieuwe leverancier die zich aan het concept waagt, we kunnen enkel hopen dat het niet bij China en Taiwan blijft wat betreft dit gewaagde element! Het project Nature Wonder World bijvoorbeeld heeft destijds ook een Tilt Coaster ingepland in hun ontwerpen, maar die plannen worden voorlopig niet uitgevoerd.

Tekst: © Ignace Woinin - Pretparken.be // Foto's: © André Bormans - Pretparken.be, Vekoma, Rcdb, 365jia, Wanda City Hefei, Dynamic Attractions  // Bronnen: VHcoasters, Rcdb, Vekoma, Coastersandmore, Dynamic Attractions