Pretparken halen attractiethema’s vaak uit vreemde culturen, legendes of films. Ook de schat aan verbeelding uit de wereldliteratuur kan een mooie attractie of themagebied opleveren. Met een selectie van voormalige, huidige en toekomstige Europese attracties die gebaseerd zijn op boeken vieren we de jaarlijkse boekenweek die 30 maart van start gaat!

Charlie and the Chocolate Factory: The Ride – Alton Towers

‘Charlie and the Chocolate Factory’ (in het Nederlands uitgegeven als ‘Sjakie en de chocoladefabriek’) is één van de bekendste en meest geliefde jeugdboeken uit de twintigste eeuw. Het boek werd inmiddels twee keer verfilmd, met respectievelijk Gene Wilder (versie van 1971) en Johnny Depp (2005) in de rol van chocoladefabrikant Willy Wonka. De attractie in Alton Towers was echter gebaseerd op het originele boek van Roald Dahl met de kenmerkende tekeningen van illustrator Quentin Blake. De darkride opende in 2006, in een gebouw waar eerder al de attracties ‘Around the World in 80 days’ (gebaseerd op het boek van Jules Verne) en ‘Toyland Tours’ gevestigd waren. Charlie and the Chocolate Factory: The Ride  was een combinatie van een bootdarkride (waarin je op de chocoladerivier getuige was van het onfortuinlijke einde van de verschillende reisgenoten van Charlie) met een afsluitende rit in de Great Glass Elevator, een simulatorlift waarin 3D-schermen je op een overtuigende vlucht dwars doorheen de fabriek trakteerden.

Na het seizoen 2015, in de nasleep van het ongeluk met achtbaan The Smiler, was Charlie and the Chocolate Factory: The Ride één van de zes attracties die (tijdelijk) sloot. Wegens het aflopen van de licentie werd de hoop op een spoedige heropening al gauw de kop ingedrukt. Onlangs nog, in februari 2019, werden verschillende decorstukken van de attractie geveild voor het goede doel. Het gebouw van de attractie zal vanaf dit jaar gebruikt worden voor de Alton Towers Dungeon.

Flight of the Giant Peach – Oakwood

In 2017 besloot het Welshe pretpark Oakwood dat de tijd opnieuw rijp was voor een Roald Dahl-attractie in Groot-Brittannië. Deze keer was het de beurt aan een andere klassieker: ‘James and the Giant Peach’ (‘De reuzenperzik’), het boek waarin de 7-jarige James op magische wijze een gigantische vrucht aan de perzikenboom in de tuin van zijn tantes laat groeien.

Oakwood trof alle voorbereidingen om het themagebied ‘Dahland’ succesvol uit de grond te stampen. Een oude Pinfari-achtbaan uit M&Ds Scotland’s Theme Park werd opgekocht en voorzien van een trein in de vorm van een gigantische sprinkhaan. De wachtrij begon met een grote perzik waar je doorheen moest wandelen om daarna het huis van tante Spons en tante Spijker te bereiken. De achtbaan zelf werd Flight of the Giant Peach genoemd, omdat ze de vlucht van de reuzenperzik van Dover naar New York moest voorstellen. Vóór de achtbaan werd de Ladybirdoline gebouwd, een verzameling trampolines die de stippen van het lieveheersbeestje uit het verhaal moesten voorstellen. Er werd zelfs een speciale symfonische soundtrack geproduceerd voor het themagebied.

Eén ding was het park echter vergeten: er was geen licentie aangevraagd voor het gebruik van de figuren bij de Roald Dahl Story Company, die de rechten van het werk van de Britse auteur beheert. Toen de kleinzoon van Dahl, die aan het hoofd staat van deze organisatie, hierachter kwam, dagvaardde die het pretpark, waarna Oakwood alle verwijzingen naar het bekende boek verwijderde. Zo werd de achtbaan al na één jaar omgedoopt tot ‘The Creepy Crawler’, nog steeds met dezelfde sprinkhanentrein, maar dan in een nieuw, duister jasje. Zo kreeg het voormalige Dahland aansluiting met het naastgelegen spookhuis Spooky 3D.

Marionetten-Bootsfahrt – Europa-Park en verwante attracties

De Marionetten-Bootsfahrt is één van de rustige boottochtjes in het Duitse themagebied in Europa-Park. Hierin varen ronde bootjes langs verschillende prieeltjes waarin marionettenspelers bekende verhalen uit literaire klassiekers uitbeelden. Centrale figuur is de houten pop Pinokkio, die we onderweg meerdere keren tegenkomen. Langs het parcours speelt bovendien de instrumentale versie van de muziek van de Europa-Park Kinder-Musical Pinocchio, die in 2005 en 2006 in het theater in het Nederlandse themagebied speelde. Europa-Park is niet het enige pretpark dat inspiratie put uit het boek van de Italiaanse schrijver Carlo Collodi. De Efteling heeft in 2016 een uitbeelding van het verhaal toegevoegd aan haar Sprookjesbos en Disneyland Paris heeft sinds zijn opening de darkride Les Voyages de Pinocchio in het aanbod, al is die natuurlijk gebaseerd op de Disneyfilm uit 1940 en niet rechtstreeks op het boek zelf.

Van meerdere verhalen uit de Marionetten-Bootsfahrt vinden we trouwens ook in andere parken een uitbeelding terug. Het Duitse kinderverhaal ‘Max und Moritz’ van Wilhelm Busch, uit 1865, wordt in Europa-Park uitgebeeld als twee marionetten van de kwajongens, omringd door de kippen die in hun eerste en tweede streek een hoofdrol spelen. De Efteling bouwt in 2020 een volledige attractie rond de twee schelmen: een dubbele powered coaster die in de plaats komt van de Bob.

De Marionetten-Bootsfahrt bevat ook een scène rond Heidi, het hoofdpersonage uit de boeken van de Zwitserse schrijfster Johanna Spyri. Heidi wordt als marionet samen met haar grootvader uitgebeeld in een Alpendecor. Via de Japanse anime-serie rond Heidi (1974) en de door Studio 100 uitgebrachte 3D-remake van deze serie (2015) kwam Heidi ook in de Plopsa-parken terecht, waar de belangrijkste attractie tot op heden de houten achtbaan Heidi: The Ride in Plopsaland De Panne is.

In de Marionetten-Bootsfahrt zijn verder nog de fabel van de raaf en de vos (van Jean de la Fontaine), Robin Hood (diverse legenden) en Doornroosje (gebroeders Grimm) vertegenwoordigd. Die laatste is, net als heel wat andere sprookjes, ook aanwezig in verschillende parken. Onder meer de Efteling, Disneyland Paris en Familypark Neusiedlersee bieden een versie van Doornroosje aan. Zelfs Europa-Park heeft nog een tweede, uitgebreidere versie van Doornroosje in zijn Grimms Märchenwald.

Inferno – Cinecittà World

In 2014 opende nabij Rome het gloednieuwe pretpark Cinecittà World, dat in het teken staat van de gelijknamige filmstudio’s. Eén van de topattracties bij opening was de overdekte Intamin-achtbaan Darkmare. De aankleding van deze attractie is gebaseerd op het eerste deel van ‘De Goddelijke Komedie’ (‘La Divina Commedia’) van Dante Alighieri (1265-1321), met name op de wereldberoemde houtgravures die de Franse kunstenaar Gustave Doré (1832-1883) meer dan 500 jaar na de originele uitgave bij het epos maakte. Om deze link nog duidelijker te maken, heeft de achtbaan tegenwoordig dezelfde naam als dat eerste deel van het werk van Dante: Inferno.

Bij het vertrek worden de dappere bezoekers al meteen gewaarschuwd: “Lasciate ogni speranza, voi che entrate”, wat in het Nederlands zoveel betekent als: "Laat alle hoop varen, Gij die hier binnentreedt!" Deze woorden komen rechtstreeks uit de proloog van Dante’s Inferno, waarin deze tekst geschreven staat op de poort van de hel.

Tijdens een achtbaanritje dwaal je af door de negen cirkels van de hel, die bijzonder sfeervol worden voorgesteld met schermen waarop de illustraties van Doré tot leven komen. Onderweg kom je gevleugelde duivels, een animatronic van de driekoppige hond Cerberus en een bos van in bomen veranderende zelfmoordenaars tegen. Uiteindelijk kom je oog in oog te staan met Satan zelf, waarna de verrassende finale van de attractie volgt...

Le Parc du Petit Prince

Waarom maar één attractie bouwen rond een geliefd en herkenbaar boekenpersonage als je er ook een heel park rond kunt bouwen? Met die gedachte opende de Franse Aerophile Group in 2014 een pretpark rond De Kleine Prins, het hoofdpersonage in het gelijkname boek van Antoine de Saint-Exupéry. Le Parc du Petit Prince opende op de plek van het voormalige ecologiepark Bioscope.  

Volgens het achtergrondverhaal zou de Kleine Prins met zijn planeet B612 geland zijn in het midden van het pretpark, alwaar hij nu nog steeds als standbeeld te bewonderen is. Rondom dit centrale punt wordt het bekende boek uitgebeeld in verschillende attracties. In de Aérobar du Buveur, die verwijst naar de Drinker die de Prins op zijn reis tegenkomt, kun je op een hoogte van 35 meter genieten van een drankje en het uitzicht over de Elzas. Twee andere markante personages uit het boek, de Lantaarnopsteker en de Koning, zijn vereeuwigd in luchtballonnen.

De in 2017 geopende Zierer-achtbaan Le Serpent is overtuigend gethematiseerd en werd vernoemd naar het eerste levende wezen dat de Kleine Prins tegenkomt nadat hij geland is op aarde. Dit jaar zal het park zijn tweede achtbaan openen: een kleine spinning coaster van Reverchon. Die krijgt de naam ‘Pierre de Tonnerre’, een verwijzing naar de meteoriet van Ensisheim die in 1492 insloeg op de plek van het huidige park. De wagentjes zullen asteroïden voorstellen: de woonplaats van bekende personages uit het boek, zoals de IJdeltuit, de Zakenman of de Geograaf.

Strips: de negende kunst

Strips zijn natuurlijk ook boeken en ook zij werden al vaak gebruikt als onderwerp voor nieuwe attracties of parken. De Franse striphelden Asterix en Obelix boeren natuurlijk al jaren goed in hun eigen Parc Astérix, maar ook de Belgische striphelden hebben een lange geschiedenis van aanwezigheid in pretparken. In Bobbejaanland was er enkele jaren een Jommekesland (1979-1982) en in Bellewaerde werd langs het parcours van de huidige Jungle Mission vele jaren het Suske en Wiske-verhaal ‘Het zoemende ei’ uitgebeeld (1982-1996).

Walibi Belgium had achtereenvolgens twee attracties rond Kuifje: de boottocht Kuifje en de Zonnetempel (1975-1980) en later de darkride Het Geheim van de Eenhoorn (1980-1994). Lucky Luke en de Daltons kregen er een plaats in het cowboydorp Lucky Luke City (1998-2013) met zijn kenmerkende Dalton Terror. Na de Six Flags-periode leken de oude plannen om van Walibi hét park van de strip te maken opnieuw te herleven, doordat ook Suske en Wiske en Bollie & Billie hun plaats kregen in het park. Van 1991 tot 2002 hadden de Smurfen ook hun eigen Franse Walibi-park, nabij Metz: Walibi Schtroumpf, het huidige Walygator Parc.

Enkele jaren bleef het stil rond Belgische stripfiguren in pretparken, maar nu lijken ze aan een heuse revival bezig. In 2017 opende in het station Antwerpen-Centraal het indoorpretpark Comics Station, waar Suske en Wiske, Jommeke, De Kiekeboes, Urbanus, Lucky Luke en de Smurfen vertegenwoordigd zijn. In 2018 opende in  Zuid-Frankrijk Parc Spirou, een park rond Robbedoes, de Marsupilami... en de alomtegenwoordige Lucky Luke.

En verder…

De reeds genoemde voorbeelden zijn natuurlijk niet de enige. Zo worden de sprookjes van Hans Christian Andersen prachtig uitgebeeld in de darkride Den Flyvende Kuffert, in het Deense Tivoli. Blackpool Pleasure Beach biedt in zijn Alice Ride al sinds 1961 een blik in de wereld van Lewis Carrolls 'Alice in Wonderland'. Ook de avontuurlijke verhalen van Jules Verne zijn een geliefd thema: Disneyland Paris (Space Mountain: De la Terre à la Lune, Les Mystères du Nautilus), Slagharen (Jules Verne Adventureland, met onder meer Fogg’s Trouble, genoemd naar Phileas Fogg uit ‘De reis om de wereld in tachtig dagen’) en Phantasialand (de scène van ‘20,000 Leagues Under the Sea’ in Hollywood Tour) haalden er de mosterd.

Ook de omgekeerde weg is mogelijk: pretparken die het verhaal van hun eigen attracties uitbrengen in boeken. De Efteling deed het met Raveleijn en Baron 1898, Europa-Park binnenkort met Rulantica. Met de rebranding van Walibi in 2011 werd ook een reeks strips uitgebracht rond de vernieuwde kangoeroe. En zo is de cirkel natuurlijk rond...

Tekst: © Bert Van Staeyen - Pretparken.be // Foto's: © Nick Van den Berge, © Nico Reynders - Pretparken.be , © Juan Martinez - Pretparken.be, © Oakwood, © Sven Martens - Pretparken.be, © Ignace Woinin - Pretparken.be, © Disneyland, © Efteling, © Yelle Kleykens - Pretparken.be, © Bob Van Dyck - Pretparken.be, © Intamin, © Parc Spirou